380-RÈN NHÂN CÁCH ĐẠO ĐỨC GIA ĐÌNH: NÂNG BÁT NGANG MI

 

380-RÈN NHÂN CÁCH ĐẠO ĐỨC GIA ĐÌNH: NÂNG BÁT NGANG MI

Thời Đông Hán, có một thanh niên tên là Lương Hồng. Lúc còn nhỏ bố ông mất sớm, gia cảnh vô cùng nghèo khó, nhưng chí hướng ham học hỏi của ông không thay đổi. Ông vừa phải chăn lợn thuê vừa giành thời gian học tập. Lương Hồng làm việc rất cẩn thận, lại suốt ngày cần mẫn học tập. Hơn nữa, ông là một người trung hậu, nên đã được sự tin yêu khâm phục của mọi người trong thôn. Có rất nhiều người đến nhà định làm mối cho Lương Hồng. Người thì bảo cô gái nhà Đông xinh đẹp, người thì bảo cô gái nhà Tây giàu có. Nhưng trong lòng Lương Hồng muốn tìm một người con gái có tri thức, có lễ nghĩa. Trong lòng của nàng không ham vinh hoa phú quý, chỉ cần có phẩm hạnh cao thượng, cần cù, chịu khó để làm vợ mình.

Trong huyện có một người con gái họ Mạnh, từ nhỏ đã thông Kinh Thư, là một người dịu dàng, lễ phép, lại khỏe mạnh, năng nổ làm việc. Chỉ một điều cô thấp bé, khuôn mặt xấu đen, dung nhan không đẹp. Cha mẹ đã từng hỏi cô rằng cô muốn lấy một người chồng như thế nào? Cô đã nói thẳng mà không e ngại: “Con không cần cao sang, không tham phú quý, con chỉ muốn lấy được một người đức hạnh cao thượng giống như Lương Hồng mà thôi”.

Câu nói của cô về sau đến tai Lương Hồng. Lương Hồng đã cảm thấy rằng người con gái họ Mạnh kia có thể tâm đầu ý hợp với mình. Chàng đã chẳng hề để ý đến dung nhan xấu xí của cô, vui vẻ mời người làm mối đến cầu hôn. Cô gái nghe nói Lương Hồng đến cầu hôn, niềm vui lộ ra mặt. Cô vội đi sắm nữ trang, may áo lụa, hài gai. Trong ngày lễ thành hôn, cô gái họ Mạnh vấn tóc cao, trên đầu cài rất nhiều trang sức rực rỡ. Nhưng trong suốt 7 ngày liền. Lương Hồng không hề đoái hoài đến cô. Cô gái không biết vì sao chồng mình như vậy, nàng quỳ trước mặt Lương Hồng với vẻ xấu hổ, thưa rằng: “Thiếp mong chàng đừng bỏ thiếp, trong lòng thiếp vô cùng cảm kích chàng. Nhưng có ai ngờ được tình duyên mới bắt đầu mà chàng đã xem thiếp như người xa lạ. Không biết có việc gì đã làm mạo phạm đến chàng, cầu xin chàng rộng lòng chỉ bảo”.

Lương Hồng thấy vợ mình quỳ dưới đất, trong lòng không kìm được nữa, vội vàng đỡ nàng dậy và nói: “Từ lâu đã nghe nàng là người hiền đức lễ nghĩa, có ai ngờ rằng nàng là một người thích hư danh. Nhìn nàng phấn son, đầy mình gấm vóc, đó chẳng lẽ lại không làm cho ta thất vọng ư!”.

Cô gái họ Mạnh nghe chồng nói vậy, trong lòng rất vui mừng, mỉm cười mà rằng: “Thì ra là như thế. Việc trang điểm của thiếp chẳng qua để thử ý và nguyện vọng của chàng. Từ nay về sau thiếp chỉ ăn mặc đơn sơ, uống trà bần, ăn cơm tẻ, thề sẽ sống suốt đời với chàng!”. Nói xong, lập tức tháo cặp tóc, bỏ nữ trang, thay áo vải.

Lương Hồng thấy thế, ngắm một hồi lâu và khen rằng: “Thực ra nàng không hề xấu chút nào, rất giống một viên ngọc bích ánh sáng rực rỡ. Ta sẽ đặt cho nàng một cái tên gọi là Mạnh Quang”. Từ đó về sau, vợ chồng thương yêu nhau ngày một đậm đà hơn. Lương Hồng luôn luôn yêu thương vợ mình, còn Mạnh Quang chăm sóc hết mình người chồng yêu quý.

Lương Hồng và Mạnh Quang ở ẩn trong núi. Một hôm, Lương Hồng đi qua Lạc Dương, nhìn thấy cung điện nguy nga mà nhân dân chịu mọi nỗi khổ của sưu dịch, chàng viết một bài hát tên là “Ngũ ý chi ca”. Bài hát này truyền tận đến triều đình, nhà vua lệnh bắt Lương Hồng. Lương Hồng không còn cách nào khác, phải cùng vợ trốn sang nước Tề rồi đi về phía Nam xuống đến Tô Châu. Đến nơi đây, hai người phải dấu tên và đi làm thuê để kiếm sống. Sau đó, hai vợ chồng làm công cho một địa chủ tên là Phụ Bá Thông, ở trong một gian nhà rất chật hẹp.

Một lần Phụ Bá Thông có việc đến gian nhà nhỏ tìm Lương Hồng, vào lúc đang có bữa cơm trưa. Ông thấy Mạnh Quang từ dưới bếp bê mâm cơm lên. Nàng nâng mâm cơm lên ngang tầm mắt của mình, ân cần nói với chồng: “Thiếp mời chàng dùng bữa”. Lương Hồng vội đón nhận bát cơm rất cung kính, nói rằng: “Nàng vất vả quá, cảm ơn nàng! Cảm ơn nàng!”. Phụ Bá Thông nhìn thấy cảnh này vô cùng cảm động. Sau đó thông qua nhiều người, ông ta biết được rằng vợ chồng Lương Hồng từ trước tới nay đều đối xử lễ nghĩa, tôn trọng như vậy từ lúc ở trong làng. Trong lòng ông rất khâm phục đôi vợ chồng này và nói với họ rất thành khẩn:“Tôi không ngờ rằng cả hai người đều là bậc quân tử tôn trọng lễ nghĩa đến như vậy. Để ông bà ở trong một gian nhà nhỏ bé như vậy thì quả là hổ thẹn. Ngày mai xin đến nhà tôi ở để người nhà và đầy tớ của tôi đều được học tập hai vị”. Lương Hồng và Mạnh Quang sau khi dọn đến nhà Phụ Bá Thông rất tôn kính vợ chồng Phụ Bá Thông, giống như đối với ân nhân.

Câu chuyện Lương Hồng và Mạnh Quang được mọi người ca ngợi đến nay. Điều mà họ mang tới chính là sự thanh cao, trong sạch về ý trí, sự hòa hợp về tình người và sự tương đồng về tư tưởng. Câu thành ngữ “Quý nhau như khách, nâng bát ngang mi” tương truyền đến ngày nay cũng từ đó mà ra.

Trong xã hội phong kiến, với tư tưởng trọng nam khinh nữ đã thành lề luật của xã hội, mà vợ chồng Lương Hồng và Mạnh Quang có thể yêu thương quý mến nhau, bình đẳng với nhau thật là một điều hiếm có. Hình ảnh nâng bát ngang mi đã thể hiện lễ nghĩa và tình yêu đã trung hòa làm một.

Chuyện cổ sử Trung Hoa

Phan Việt Anh biên soạn